З гісторыі можна ўзяць мноства ўрокаў. Мінулае падобна ружы — прыгожай, але з шыпамі. Мінулае — гэта тое, чаго не вярнуць і не выправіць, чаго не забыць і не наладзіць! Мінулае — яго няма, але яно ЕСЦЬ, і нікуды ўжо не падзенецца! У кожнага яно свае, у кожнага яно рознае — часам, аб ім хочацца забыць назаўседы, і нікога не прысвячаць ў падрабязнасці даўно мінулых дзен. У каго-то, гэта мінулае поўна дасягненняў і перамог, такому чалавеку хочацца ганарыцца сабой, у каго-то яно поўна смуткаў і страт, няслушных учынкаў і памылак, а ў каго-то за плячыма жыцце, якая поўная клопатаў, радасцяў і смуткаў, як у іншым, у большасці з нас.
Наша мінулае — наша гісторыя, гісторыя нашых узлетаў і падзенняў, як гісторыя кожнай краіны — розная, напоўнена шматлікімі здзяйсненнямі і проступками, але яна есць, і нікуды ад яе не дзецца. Мінулае вучыць нас сваімі памылкамі ці памылкамі нашых сяброў, яно дае нам бясцэнны вопыт. Хто-то становіцца смялей і упорней, хто-то дабрэй і справедливей, хто-то больш жорсткім і хладнокровней, але якім бы адбіткам не лягло мінулае на нашу далейшую жыцце, яно, несумненна, змяняе наша будучыня.
Але есць адзін важны момант — гэта, як пабочны эфект, ўласцівасць жыць мінулым. І гэта есць няправільна, нават больш таго — небяспечна! Трэба жыць тут і цяпер, у гэтым часе, будаваць свае жыцце дзень за днем, кожную хвіліну. Бо, толькі за сапраўдныя заслугі цэняць чалавека. Працягваючы жыць мінулым, ніколі не пачнеш жыць па-новаму!А бывае і так, што чалавек дамогшыся пэўных мэт у жыцці, так і застаўся на тым адным месцы. Не выключана, што будучыня такога чалавека асуджана на правал. Бо, трэба ўвесь час удасканальваць сябе, ісці наперад, а не жыць тым, што было калі-то. За мінулыя заслугі доўга ніхто паважаць не будзе, так як мінулае — гэта мінулае, якое мы пражылі для таго, каб чаму-небудзь навучыцца, чаго-то дамагчыся і з упэўненасцю ісці далей!